Słownik

 

Gatunki drewna używane w lutnictwie

Akacja (acacia)

Rodzaj drzew i krzewów należący do rodziny bobowatych i podrodziny beryzelkowych (mimozowych). Występuje w strefie subtropików i tropików na całym świecie. Zaletą drewna akacji jest wysoka twardość i wytrzymałość oraz odporność na zarysowania - porównywalna do dębu. Jest również elastyczne, co czyni je drewnem uniwersalnym. W lutnictwie stosuje  się na podstrunnice oraz części instrumentów. Popularne jest również w budowie pudeł rezonansowych do ukulele.

Agatis (agathis, kauri, dammar)

Popularne drzewo z południowo-wschodniej Azji (m.in. Oceania) z drewnem o jednolitym drobnym ziarnie, w kolorze żółtym, słomkowym. Jest jednym z tańszych budulców do gitar, jednak zapewnia wystarczającą, głośną akustykę. Jest lekkie, ale przy tym wytrzymałe.

Etimoe (copaifera salikounda)

Nazywane czasem “afrykańskim palisandrem” (african rosewood) ze względu na swoje uderzające podobieństwo, choć z palisandrem gatunkowo nie ma nic wspólnego. Kolor czerwono-brązowy do ciemnobrązowego, z czarnymi lub czerwonymi wstęgami. Faliste wzory nie są regułą. Wytrzymałe i podatne na gięcie na parze. Poza wykorzystaniem lutniczym, wykorzystywane głównie w dużych konstrukcjach (jachtach, budownictwie). Etimoe jest jednym z głównych dostarczycieli kauczuku.

Hikora (orzesznik, Caraya Nutt)

Drzewo z gatunku orzechowatych, występuje w Ameryce Północnej i południowo-wschodniej Azji

Bardzo stabilne szlachetne drewno stosowane w przemyśle meblowym , lotniczym . Ceniony materiał do produkcji pałek perkusyjnych.

Barwa od jasnego do średnio brązowego z delikatnym czerwonawo-rudawym odcieniem do żółto brązowej.

ciężar przy wilgotności 12% - 750-820kg/m3

Jesion (ash, fraxinus)

Twarde, gęste drewno, wytrzymałe fizycznie, ale giętkie. Jasna karnacja, regularne wstęgi (przeważnie). Bardzo często wykorzystywane do gitar elektrycznych ze względu na walory sprzyjające czystemu, pełnemu brzmieniu. Występują różne odmiany o różnych walorach dekoracyjnych: piebald ash - o nieregularnym, falistym wzorze, burl ash - wzory bardziej ”pozakręcane”, przeważnie ciemniejsze drewno.

Katalpa (surmia, catalpa, catawba)

Drzewo występuje w Ameryce Północnej, południowych Chinach i Tybecie. Drewno lekkie, ale miękkie i kruche. O jasnej karnacji i równoległych wstęgach.

Koa

Drewno endemicznego gatunku akacji o ciekawym pięknym słoju pochodzące z Hawajów. Charakteryzuje się charakterystycznym zrównoważonym brzmieniem. Ze względu na ograniczone zasoby stosowane w wyrobach lutniczych z wyższej półki.

Morado (bolivian rosewood)

Południowoamerykańskie drewno z pasami ciemnofioletowo-brązowymi. Bardzo wytrzymałe i odporne na starzenie. Z wyglądu podobne do east indian rosewood, lecz nieco od niego twardsze.

Nato

Drewno pozyskane z drzew Mora (rodzaj Excela - Trynidad i Tobago, Gujana, Surinam, Wenezuela ) i Mora gonggrijpii (znane także jako Morabukea - Gujana, Surinam, Wenezuela). Wygląd często się różni. Najczęściej odcienie czerwonawo-brązowego z jaśniejszymi prążkami. Przed obróbką chropowate i szorstkie. Gęste i z tego powodu trudne w obróbce, ale jest to wynagrodzone bardzo dobrą trwałością (jest wykorzystywane również np. do podkładów kolejowych i budowy jachtów).

Ovangkol (amazakoe, Guibourtia ehie)

Pochodzi z Afryki Zachodniej. Drzewa amazakou osiągają wysokość do 20 metrów i przeciętną średnicę pnia do około 80 cm. Występuje w odcieniach od żółto-brązowego do ciemnobrązowego i może mieć szare lub nawet całkowicie czarne paski. Wzorzysty rysunek drewna, nadaje mu wysokich walorów estetycznych. Wykorzystywany jest do wytwarzania różnych instrumentów muzycznych, głównie płyt tylnych i boków gitar akustycznych. Można dzięki niemu uzyskać pełne żywego basu brzmienie i dobrze określonymi tonami wysokimi brzmieniem. Buduje się z niego korpusy gitar elektrycznych i gitar basowych.

Padouk (Pterocarpus soyauxii, Pterocarpus sandalinus)

Pochodzące z Afryki środkowej trwałe, twarde i łatwe w obróbce drewno o rysunku zbliżonym do mahoniu, które ze względu na dobrą charakterystykę rezonansowa wykorzystywane jest do budowy instrumentów muzycznych takich jak harfy, gitary, cytry i ksylofony

Kolor od blado różowego, przez pomarańczowy do głębokiego brązowo-czerwonego

Palisander (rosewood)

Posiada bardzo wiele odcieni koloru brązowego z ciemnymi pręgami. Kolejne odmiany mogą się bardzo mocno różnić. Wytrzymałe i ciężkie, ale znakomite po wypolerowaniu. Używane w gitarach, instrumentach perkusyjnych, a także stołach bilardowych, szachownicach, meblach. Najbardziej doceniany jest gatunek Dalbergia nigra (brazylijski, rio rosewood, bahia rosewood) obecnie wpisany na listę gatunków zagrożonych. Drugim rodzajem jest palisander indyjski (East Indian) występujący w Indiach, Nigerii i Kenii.

Sapele (sapelle)

Drewno z drzewa sapele rosnącego na południu i zachodzie Afryki (Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Nigeria i Kamerun, Kongo, Uganda). Strukturą przypomina mahoń, cenione za bardzo wysoką wytrzymałość i wzory, cechuje pasiasty układ włókien o kolorach złożonych z czerwieni, bordo i brązu. Sapele posiada cylindryczny pień bez sęków na znacznej długości (15m).

Świerk sitkajski (sitka spruce)

Odmiana (największa spośród wszystkich) świerka rosnąca na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej, głównie na Alasce. Bardzo wytrzymały w stosunku do wagi. Wykorzystywany w budowie pianin, harf, skrzypiec i gitar.

 

Mieszanki drewna i tworzyw sztucznych

 

Stratabond

Klejone drewno złożone z zaimpregnowanych fornirów brzozowych. Jest znakomitym, tańszym zamiennikiem dla mahoniu, zachowując przy tym twardość, wytrzymałość, ale także nadaje unikalne brzmienie.

 

Tworzywa sztuczne

 

HPL (High Pressure Laminate)

Materiał syntetyczny. Powstaje przez połączenie warstw papieru zaimpregnowanych żywicami (aminoplasty lub fenoplasty), następnie poprzez utwardzenie i ukształtowanie pod wysokim ciśnieniem oraz wysokiej temperaturze. Z wierzchu zatapiana jest zazwyczaj warstwa z wydrukiem ozdobnym. Odpowiednia mieszanka składników pozwala na stworzenie materiału do wysokiej klasy gitar za niższą cenę.

Micarta

Twarde tworzywo sztuczne złożone z żywic syntetycznych (np. epoksydowych, fenoplastów) z dodatkiem w zależności od zastosowania np. płótna, włókniny, papieru, włókna szklanego, węglowego.

Richlite

Trwały, gęsty sztuczny materiał otrzymywany z siatki celulozowej i fenoplastów (tworzywa syntetycznego na bazie żywicy). Papier jest zanurzany w tworzywie i formowany. W celu utwardzenia w formie siatki, całość poddaje się obróbce termicznej.

Pokrycia lakiernicze w instrumentach

Open Pore

Sposób malowania drewna bardzo cienką warstwą lakieru bez przykrywania naturalnych porów i wgłębień. Uwidocznia naturalną strukturę drewna, zmniejsza ciężar instrumentu a szczególnie płyty czołowej co wpływa na jej elastyczność i rezonans.